അഥ തൃതീയോഽധ്യായഃ .
കർമയോഗഃ .
അർജുന ഉവാച -
ജ്യായസീ ചേത്കർമണസ്തേ മതാ ബുദ്ധിർജനാർദന .
തത്കിം കർമണി ഘോരേ മാം നിയോജയസി കേശവ ..
വ്യാമിശ്രേണേവ വാക്യേന ബുദ്ധിം മോഹയസീവ മേ .
തദേകം വദ നിശ്ചിത്യ യേന ശ്രേയോഽഹമാപ്നുയാം ..
ശ്രീഭഗവാനുവാച -
ലോകേഽസ്മിൻ ദ്വിവിധാ നിഷ്ഠാ പുരാ പ്രോക്താ മയാനഘ .
ജ്ഞാനയോഗേന സാംഖ്യാനാം കർമയോഗേന യോഗിനാം ..
ന കർമണാമനാരംഭാന്നൈഷ്കർമ്യം പുരുഷോഽശ്നുതേ .
ന ച സംന്യസനാദേവ സിദ്ധിം സമധിഗച്ഛതി ..
ന ഹി കശ്ചിത്ക്ഷണമപി ജാതു തിഷ്ഠത്യകർമകൃത് .
കാര്യതേ ഹ്യവശഃ കർമ സർവഃ പ്രകൃതിജൈർഗുണൈഃ ..
കർമേന്ദ്രിയാണി സംയമ്യ യ ആസ്തേ മനസാ സ്മരൻ .
ഇന്ദ്രിയാർഥാന്വിമൂഢാത്മാ മിഥ്യാചാരഃ സ ഉച്യതേ ..
യസ്ത്വിന്ദ്രിയാണി മനസാ നിയമ്യാരഭതേഽർജുന .
കർമേന്ദ്രിയൈഃ കർമയോഗമസക്തഃ സ വിശിഷ്യതേ ..
നിയതം കുരു കർമ ത്വം കർമ ജ്യായോ ഹ്യകർമണഃ .
ശരീരയാത്രാപി ച തേ ന പ്രസിദ്ധ്യേദകർമണഃ ..
യജ്ഞാർഥാത്കർമണോഽന്യത്ര ലോകോഽയം കർമബന്ധനഃ .
തദർഥം കർമ കൗന്തേയ മുക്തസംഗഃ സമാചര ..
സഹയജ്ഞാഃ പ്രജാഃ സൃഷ്ട്വാ പുരോവാച പ്രജാപതിഃ .
അനേന പ്രസവിഷ്യധ്വമേഷ വോഽസ്ത്വിഷ്ടകാമധുക് ..
ദേവാൻഭാവയതാനേന തേ ദേവാ ഭാവയന്തു വഃ .
പരസ്പരം ഭാവയന്തഃ ശ്രേയഃ പരമവാപ്സ്യഥ ..
ഇഷ്ടാൻഭോഗാൻഹി വോ ദേവാ ദാസ്യന്തേ യജ്ഞഭാവിതാഃ .
തൈർദത്താനപ്രദായൈഭ്യോ യോ ഭുങ്ക്തേ സ്തേന ഏവ സഃ ..
യജ്ഞശിഷ്ടാശിനഃ സന്തോ മുച്യന്തേ സർവകിൽബിഷൈഃ .
ഭുഞ്ജതേ തേ ത്വഘം പാപാ യേ പചന്ത്യാത്മകാരണാത് ..
അന്നാദ്ഭവന്തി ഭൂതാനി പർജന്യാദന്നസംഭവഃ .
യജ്ഞാദ്ഭവതി പർജന്യോ യജ്ഞഃ കർമസമുദ്ഭവഃ ..
കർമ ബ്രഹ്മോദ്ഭവം വിദ്ധി ബ്രഹ്മാക്ഷരസമുദ്ഭവം .
തസ്മാത്സർവഗതം ബ്രഹ്മ നിത്യം യജ്ഞേ പ്രതിഷ്ഠിതം ..
ഏവം പ്രവർതിതം ചക്രം നാനുവർതയതീഹ യഃ .
അഘായുരിന്ദ്രിയാരാമോ മോഘം പാർഥ സ ജീവതി ..
യസ്ത്വാത്മരതിരേവ സ്യാദാത്മതൃപ്തശ്ച മാനവഃ .
ആത്മന്യേവ ച സന്തുഷ്ടസ്തസ്യ കാര്യം ന വിദ്യതേ ..
നൈവ തസ്യ കൃതേനാർഥോ നാകൃതേനേഹ കശ്ചന .
ന ചാസ്യ സർവഭൂതേഷു കശ്ചിദർഥവ്യപാശ്രയഃ ..
തസ്മാദസക്തഃ സതതം കാര്യം കർമ സമാചര .
അസക്തോ ഹ്യാചരൻകർമ പരമാപ്നോതി പൂരുഷഃ ..
കർമണൈവ ഹി സംസിദ്ധിമാസ്ഥിതാ ജനകാദയഃ .
ലോകസംഗ്രഹമേവാപി സമ്പശ്യൻകർതുമർഹസി ..
യദ്യദാചരതി ശ്രേഷ്ഠസ്തത്തദേവേതരോ ജനഃ .
സ യത്പ്രമാണം കുരുതേ ലോകസ്തദനുവർതതേ ..
ന മേ പാർഥാസ്തി കർതവ്യം ത്രിഷു ലോകേഷു കിഞ്ചന .
നാനവാപ്തമവാപ്തവ്യം വർത ഏവ ച കർമണി ..
യദി ഹ്യഹം ന വർതേയം ജാതു കർമണ്യതന്ദ്രിതഃ .
മമ വർത്മാനുവർതന്തേ മനുഷ്യാഃ പാർഥ സർവശഃ ..
ഉത്സീദേയുരിമേ ലോകാ ന കുര്യാം കർമ ചേദഹം .
സങ്കരസ്യ ച കർതാ സ്യാമുപഹന്യാമിമാഃ പ്രജാഃ ..
സക്താഃ കർമണ്യവിദ്വാംസോ യഥാ കുർവന്തി ഭാരത .
കുര്യാദ്വിദ്വാംസ്തഥാസക്തശ്ചികീർഷുർലോകസംഗ്രഹം ..
ന ബുദ്ധിഭേദം ജനയേദജ്ഞാനാം കർമസംഗിനാം .
ജോഷയേത്സർവകർമാണി വിദ്വാന്യുക്തഃ സമാചരൻ ..
പ്രകൃതേഃ ക്രിയമാണാനി ഗുണൈഃ കർമാണി സർവശഃ .
അഹങ്കാരവിമൂഢാത്മാ കർതാഹമിതി മന്യതേ ..
തത്ത്വവിത്തു മഹാബാഹോ ഗുണകർമവിഭാഗയോഃ .
ഗുണാ ഗുണേഷു വർതന്ത ഇതി മത്വാ ന സജ്ജതേ ..
പ്രകൃതേർഗുണസമ്മൂഢാഃ സജ്ജന്തേ ഗുണകർമസു .
താനകൃത്സ്നവിദോ മന്ദാൻകൃത്സ്നവിന്ന വിചാലയേത് ..
മയി സർവാണി കർമാണി സംന്യസ്യാധ്യാത്മചേതസാ .
നിരാശീർനിർമമോ ഭൂത്വാ യുധ്യസ്വ വിഗതജ്വരഃ ..
യേ മേ മതമിദം നിത്യമനുതിഷ്ഠന്തി മാനവാഃ .
ശ്രദ്ധാവന്തോഽനസൂയന്തോ മുച്യന്തേ തേഽപി കർമഭിഃ ..
യേ ത്വേതദഭ്യസൂയന്തോ നാനുതിഷ്ഠന്തി മേ മതം .
സർവജ്ഞാനവിമൂഢാംസ്താന്വിദ്ധി നഷ്ടാനചേതസഃ ..
സദൃശം ചേഷ്ടതേ സ്വസ്യാഃ പ്രകൃതേർജ്ഞാനവാനപി .
പ്രകൃതിം യാന്തി ഭൂതാനി നിഗ്രഹഃ കിം കരിഷ്യതി ..
ഇന്ദ്രിയസ്യേന്ദ്രിയസ്യാർഥേ രാഗദ്വേഷൗ വ്യവസ്ഥിതൗ .
തയോർന വശമാഗച്ഛേത്തൗ ഹ്യസ്യ പരിപന്ഥിനൗ ..
ശ്രേയാൻസ്വധർമോ വിഗുണഃ പരധർമാത്സ്വനുഷ്ഠിതാത് .
സ്വധർമേ നിധനം ശ്രേയഃ പരധർമോ ഭയാവഹഃ ..
അർജുന ഉവാച -
അഥ കേന പ്രയുക്തോഽയം പാപം ചരതി പൂരുഷഃ .
അനിച്ഛന്നപി വാർഷ്ണേയ ബലാദിവ നിയോജിതഃ ..
ശ്രീഭഗവാനുവാച -
കാമ ഏഷ ക്രോധ ഏഷ രജോഗുണസമുദ്ഭവഃ .
മഹാശനോ മഹാപാപ്മാ വിദ്ധ്യേനമിഹ വൈരിണം ..
ധൂമേനാവ്രിയതേ വഹ്നിര്യഥാദർശോ മലേന ച .
യഥോൽബേനാവൃതോ ഗർഭസ്തഥാ തേനേദമാവൃതം ..
ആവൃതം ജ്ഞാനമേതേന ജ്ഞാനിനോ നിത്യവൈരിണാ .
കാമരൂപേണ കൗന്തേയ ദുഷ്പൂരേണാനലേന ച ..
ഇന്ദ്രിയാണി മനോ ബുദ്ധിരസ്യാധിഷ്ഠാനമുച്യതേ .
ഏതൈർവിമോഹയത്യേഷ ജ്ഞാനമാവൃത്യ ദേഹിനം ..
തസ്മാത്ത്വമിന്ദ്രിയാണ്യാദൗ നിയമ്യ ഭരതർഷഭ .
പാപ്മാനം പ്രജഹി ഹ്യേനം ജ്ഞാനവിജ്ഞാനനാശനം ..
ഇന്ദ്രിയാണി പരാണ്യാഹുരിന്ദ്രിയേഭ്യഃ പരം മനഃ .
മനസസ്തു പരാ ബുദ്ധിര്യോ ബുദ്ധേഃ പരതസ്തു സഃ ..
ഏവം ബുദ്ധേഃ പരം ബുദ്ധ്വാ സംസ്തഭ്യാത്മാനമാത്മനാ .
ജഹി ശത്രും മഹാബാഹോ കാമരൂപം ദുരാസദം ..
ഓം തത്സദിതി ശ്രീമദ്ഭഗവദ്ഗീതോപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശ്രീകൃഷ്ണാർജുനസംവാദേ
കർമയോഗോ നാമ തൃതീയോഽധ്യായഃ ..