അഥ പഞ്ചദശോഽധ്യായഃ .
പുരുഷോത്തമയോഗഃ .

ശ്രീഭഗവാനുവാച -

ഊർധ്വമൂലമധഃശാഖമശ്വത്ഥം പ്രാഹുരവ്യയം .
ഛന്ദാംസി യസ്യ പർണാനി യസ്തം വേദ സ വേദവിത് ..

അധശ്ചോർധ്വം പ്രസൃതാസ്തസ്യ ശാഖാ
ഗുണപ്രവൃദ്ധാ വിഷയപ്രവാലാഃ .
അധശ്ച മൂലാന്യനുസന്തതാനി
കർമാനുബന്ധീനി മനുഷ്യലോകേ ..

ന രൂപമസ്യേഹ തഥോപലഭ്യതേ
നാന്തോ ന ചാദിർന ച സമ്പ്രതിഷ്ഠാ .
അശ്വത്ഥമേനം സുവിരൂഢമൂലം
അസംഗശസ്ത്രേണ ദൃഢേന ഛിത്ത്വാ ..

തതഃ പദം തത്പരിമാർഗിതവ്യം
യസ്മിൻഗതാ ന നിവർതന്തി ഭൂയഃ .
തമേവ ചാദ്യം പുരുഷം പ്രപദ്യേ .
യതഃ പ്രവൃത്തിഃ പ്രസൃതാ പുരാണീ ..

നിർമാനമോഹാ ജിതസംഗദോഷാ
അധ്യാത്മനിത്യാ വിനിവൃത്തകാമാഃ .
ദ്വന്ദ്വൈർവിമുക്താഃ സുഖദുഃഖസഞ്ജ്ഞൈ-
ര്ഗച്ഛന്ത്യമൂഢാഃ പദമവ്യയം തത് ..

ന തദ്ഭാസയതേ സൂര്യോ ന ശശാങ്കോ ന പാവകഃ .
യദ്ഗത്വാ ന നിവർതന്തേ തദ്ധാമ പരമം മമ ..

മമൈവാംശോ ജീവലോകേ ജീവഭൂതഃ സനാതനഃ .
മനഃഷഷ്ഠാനീന്ദ്രിയാണി പ്രകൃതിസ്ഥാനി കർഷതി ..

ശരീരം യദവാപ്നോതി യച്ചാപ്യുത്ക്രാമതീശ്വരഃ .
ഗൃഹീത്വൈതാനി സംയാതി വായുർഗന്ധാനിവാശയാത് ..

ശ്രോത്രം ചക്ഷുഃ സ്പർശനം ച രസനം ഘ്രാണമേവ ച .
അധിഷ്ഠായ മനശ്ചായം വിഷയാനുപസേവതേ ..

ഉത്ക്രാമന്തം സ്ഥിതം വാപി ഭുഞ്ജാനം വാ ഗുണാന്വിതം .
വിമൂഢാ നാനുപശ്യന്തി പശ്യന്തി ജ്ഞാനചക്ഷുഷഃ ..

യതന്തോ യോഗിനശ്ചൈനം പശ്യന്ത്യാത്മന്യവസ്ഥിതം .
യതന്തോഽപ്യകൃതാത്മാനോ നൈനം പശ്യന്ത്യചേതസഃ ..

യദാദിത്യഗതം തേജോ ജഗദ്ഭാസയതേഽഖിലം .
യച്ചന്ദ്രമസി യച്ചാഗ്നൗ തത്തേജോ വിദ്ധി മാമകം ..

ഗാമാവിശ്യ ച ഭൂതാനി ധാരയാമ്യഹമോജസാ .
പുഷ്ണാമി ചൗഷധീഃ സർവാഃ സോമോ ഭൂത്വാ രസാത്മകഃ ..

അഹം വൈശ്വാനരോ ഭൂത്വാ പ്രാണിനാം ദേഹമാശ്രിതഃ .
പ്രാണാപാനസമായുക്തഃ പചാമ്യന്നം ചതുർവിധം ..

സർവസ്യ ചാഹം ഹൃദി സന്നിവിഷ്ടോ
മത്തഃ സ്മൃതിർജ്ഞാനമപോഹനഞ്ച .
വേദൈശ്ച സർവൈരഹമേവ വേദ്യോ
വേദാന്തകൃദ്വേദവിദേവ ചാഹം ..

ദ്വാവിമൗ പുരുഷൗ ലോകേ ക്ഷരശ്ചാക്ഷര ഏവ ച .
ക്ഷരഃ സർവാണി ഭൂതാനി കൂടസ്ഥോഽക്ഷര ഉച്യതേ ..

ഉത്തമഃ പുരുഷസ്ത്വന്യഃ പരമാത്മേത്യുദാഹൃതഃ .
യോ ലോകത്രയമാവിശ്യ ബിഭർത്യവ്യയ ഈശ്വരഃ ..

യസ്മാത്ക്ഷരമതീതോഽഹമക്ഷരാദപി ചോത്തമഃ .
അതോഽസ്മി ലോകേ വേദേ ച പ്രഥിതഃ പുരുഷോത്തമഃ ..

യോ മാമേവമസമ്മൂഢോ ജാനാതി പുരുഷോത്തമം .
സ സർവവിദ്ഭജതി മാം സർവഭാവേന ഭാരത ..

ഇതി ഗുഹ്യതമം ശാസ്ത്രമിദമുക്തം മയാനഘ .
ഏതദ്ബുദ്ധ്വാ ബുദ്ധിമാൻസ്യാത്കൃതകൃത്യശ്ച ഭാരത ..

ഓം തത്സദിതി ശ്രീമദ്ഭഗവദ്ഗീതോപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശ്രീകൃഷ്ണാർജുന സംവാദേ
പുരുഷോത്തമയോഗോ നാമ പഞ്ചദശോഽധ്യായഃ ..

Ramaswamy Sastry and Vighnesh Ghanapaathi