அத த்ரயோதஶோ(அ)த்யாய꞉ .
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞவிபாகயோக꞉ .

அர்ஜுன உவாச -

ப்ரக்ருʼதிம்ʼ புருஷம்ʼ சைவ க்ஷேத்ரம்ʼ க்ஷேத்ரஜ்ஞமேவ ச .
ஏதத்வேதிதுமிச்சாமி ஜ்ஞானம்ʼ ஜ்ஞேயம்ʼ ச கேஶவ ..

ஶ்ரீபகவானுவாச -

இதம்ʼ ஶரீரம்ʼ கௌந்தேய க்ஷேத்ரமித்யபிதீயதே .
ஏதத்யோ வேத்தி தம்ʼ ப்ராஹு꞉ க்ஷேத்ரஜ்ஞ இதி தத்வித꞉ ..

க்ஷேத்ரஜ்ஞம்ʼ சாபி மாம்ʼ வித்தி ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பாரத .
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞானம்ʼ யத்தஜ்ஜ்ஞானம்ʼ மதம்ʼ மம ..

தத்க்ஷேத்ரம்ʼ யச்ச யாத்ருʼக்ச யத்விகாரி யதஶ்ச யத் .
ஸ ச யோ யத்ப்ரபாவஶ்ச தத்ஸமாஸேன மே ஶ்ருʼணு ..

ருʼஷிபிர்பஹுதா கீதம்ʼ சந்தோபிர்விவிதை꞉ ப்ருʼதக் .
ப்ரஹ்மஸூத்ரபதைஶ்சைவ ஹேதுமத்பிர்விநிஶ்சிதை꞉ ..

மஹாபூதான்யஹங்காரோ புத்திரவ்யக்தமேவ ச .
இந்த்ரியாணி தஶைகம்ʼ ச பஞ்ச சேந்த்ரியகோசரா꞉ ..

இச்சா த்வேஷ꞉ ஸுகம்ʼ து꞉கம்ʼ ஸங்காதஶ்சேதனா த்ருʼதி꞉ .
ஏதத்க்ஷேத்ரம்ʼ ஸமாஸேன ஸவிகாரமுதாஹ்ருʼதம் ..

அமானித்வமதம்பித்வமஹிம்ʼஸா க்ஷாந்திரார்ஜவம் .
ஆசார்யோபாஸனம்ʼ ஶௌசம்ʼ ஸ்தைர்யமாத்மவிநிக்ரஹ꞉ ..

இந்த்ரியார்தேஷு வைராக்யமனஹங்கார ஏவ ச .
ஜன்மம்ருʼத்யுஜராவ்யாதிது꞉கதோஷானுதர்ஶனம் ..

அஸக்திரனபிஷ்வங்க꞉ புத்ரதாரக்ருʼஹாதிஷு .
நித்யம்ʼ ச ஸமசித்தத்வமிஷ்டாநிஷ்டோபபத்திஷு ..

மயி சானன்யயோகேன பக்திரவ்யபிசாரிணீ .
விவிக்ததேஶஸேவித்வமரதிர்ஜனஸம்ʼஸதி ..

அத்யாத்மஜ்ஞானநித்யத்வம்ʼ தத்த்வஜ்ஞானார்ததர்ஶனம் .
ஏதஜ்ஜ்ஞானமிதி ப்ரோக்தமஜ்ஞானம்ʼ யததோ(அ)ன்யதா ..

ஜ்ஞேயம்ʼ யத்தத்ப்ரவக்ஷ்யாமி யஜ்ஜ்ஞாத்வாம்ருʼதமஶ்னுதே .
அநாதிமத்பரம்ʼ ப்ரஹ்ம ந ஸத்தன்னாஸதுச்யதே ..

ஸர்வத꞉ பாணிபாதம்ʼ தத்ஸர்வதோ(அ)க்ஷிஶிரோமுகம் .
ஸர்வத꞉ ஶ்ருதிமல்லோகே ஸர்வமாவ்ருʼத்ய திஷ்டதி ..

ஸர்வேந்த்ரியகுணாபாஸம்ʼ ஸர்வேந்த்ரியவிவர்ஜிதம் .
அஸக்தம்ʼ ஸர்வப்ருʼச்சைவ நிர்குணம்ʼ குணபோக்த்ருʼ ச ..

பஹிரந்தஶ்ச பூதாநாமசரம்ʼ சரமேவ ச .
ஸூக்ஷ்மத்வாத்ததவிஜ்ஞேயம்ʼ தூரஸ்தம்ʼ சாந்திகே ச தத் ..

அவிபக்தம்ʼ ச பூதேஷு விபக்தமிவ ச ஸ்திதம் .
பூதபர்த்ருʼ ச தஜ்ஜ்ஞேயம்ʼ க்ரஸிஷ்ணு ப்ரபவிஷ்ணு ச ..

ஜ்யோதிஷாமபி தஜ்ஜ்யோதிஸ்தமஸ꞉ பரமுச்யதே .
ஜ்ஞானம்ʼ ஜ்ஞேயம்ʼ ஜ்ஞானகம்யம்ʼ ஹ்ருʼதி ஸர்வஸ்ய விஷ்டிதம் ..

இதி க்ஷேத்ரம்ʼ ததா ஜ்ஞானம்ʼ ஜ்ஞேயம்ʼ சோக்தம்ʼ ஸமாஸத꞉ .
மத்பக்த ஏதத்விஜ்ஞாய மத்பாவாயோபபத்யதே ..

ப்ரக்ருʼதிம்ʼ புருஷம்ʼ சைவ வித்த்யநாதீ உபாவபி .
விகாராம்ʼஶ்ச குணாம்ʼஶ்சைவ வித்தி ப்ரக்ருʼதிஸம்பவான் ..

கார்யகாரணகர்த்ருʼத்வே ஹேது꞉ ப்ரக்ருʼதிருச்யதே .
புருஷ꞉ ஸுகது꞉கானாம்ʼ போக்த்ருʼத்வே ஹேதுருச்யதே ..

புருஷ꞉ ப்ரக்ருʼதிஸ்தோ ஹி புங்க்தே ப்ரக்ருʼதிஜான்குணான் .
காரணம்ʼ குணஸங்கோ(அ)ஸ்ய ஸதஸத்யோநிஜன்மஸு ..

உபத்ரஷ்டானுமந்தா ச பர்தா போக்தா மஹேஶ்வர꞉ .
பரமாத்மேதி சாப்யுக்தோ தேஹே(அ)ஸ்மின்புருஷ꞉ பர꞉ ..

ய ஏவம்ʼ வேத்தி புருஷம்ʼ ப்ரக்ருʼதிம்ʼ ச குணை꞉ ஸஹ .
ஸர்வதா வர்தமானோ(அ)பி ந ஸ பூயோ(அ)பிஜாயதே ..

த்யானேனாத்மனி பஶ்யந்தி கேசிதாத்மானமாத்மனா .
அன்யே ஸாங்க்யேன யோகேன கர்மயோகேன சாபரே ..

அன்யே த்வேவமஜானந்த꞉ ஶ்ருத்வான்யேப்ய உபாஸதே .
தே(அ)பி சாதிதரந்த்யேவ ம்ருʼத்யும்ʼ ஶ்ருதிபராயணா꞉ ..

யாவத்ஸஞ்ஜாயதே கிஞ்சித்ஸத்த்வம்ʼ ஸ்தாவரஜங்கமம் .
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞஸம்ʼயோகாத்தத்வித்தி பரதர்ஷப ..

ஸமம்ʼ ஸர்வேஷு பூதேஷு திஷ்டந்தம்ʼ பரமேஶ்வரம் .
வினஶ்யத்ஸ்வவினஶ்யந்தம்ʼ ய꞉ பஶ்யதி ஸ பஶ்யதி ..

ஸமம்ʼ பஶ்யன்ஹி ஸர்வத்ர ஸமவஸ்திதமீஶ்வரம் .
ந ஹினஸ்த்யாத்மனாத்மானம்ʼ ததோ யாதி பராம்ʼ கதிம் ..

ப்ரக்ருʼத்யைவ ச கர்மாணி க்ரியமாணானி ஸர்வஶ꞉ .
ய꞉ பஶ்யதி ததாத்மானமகர்தாரம்ʼ ஸ பஶ்யதி ..

யதா பூதப்ருʼதக்பாவமேகஸ்தமனுபஶ்யதி .
தத ஏவ ச விஸ்தாரம்ʼ ப்ரஹ்ம ஸம்பத்யதே ததா ..

அநாதித்வாந்நிர்குணத்வாத்பரமாத்மாயமவ்யய꞉ .
ஶரீரஸ்தோ(அ)பி கௌந்தேய ந கரோதி ந லிப்யதே ..

யதா ஸர்வகதம்ʼ ஸௌக்ஷ்ம்யாதாகாஶம்ʼ நோபலிப்யதே .
ஸர்வத்ராவஸ்திதோ தேஹே ததாத்மா நோபலிப்யதே ..

யதா ப்ரகாஶயத்யேக꞉ க்ருʼத்ஸ்னம்ʼ லோகமிமம்ʼ ரவி꞉ .
க்ஷேத்ரம்ʼ க்ஷேத்ரீ ததா க்ருʼத்ஸ்னம்ʼ ப்ரகாஶயதி பாரத ..

க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோரேவமந்தரம்ʼ ஜ்ஞானசக்ஷுஷா .
பூதப்ரக்ருʼதிமோக்ஷம்ʼ ச யே விதுர்யாந்தி தே பரம் ..

ௐ தத்ஸதிதி ஶ்ரீமத்பகவத்கீதோபநிஷத்ஸு
ப்ரஹ்மவித்யாயாம்ʼ யோகஶாஸ்த்ரே ஶ்ரீக்ருʼஷ்ணார்ஜுனஸம்ʼவாதே
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞவிபாகயோகோ நாம த்ரயோதஶோ(அ)த்யாய꞉ ..

Ramaswamy Sastry and Vighnesh Ghanapaathi