అథ పంచదశోఽధ్యాయః .
పురుషోత్తమయోగః .

శ్రీభగవానువాచ -

ఊర్ధ్వమూలమధఃశాఖమశ్వత్థం ప్రాహురవ్యయం .
ఛందాంసి యస్య పర్ణాని యస్తం వేద స వేదవిత్ ..

అధశ్చోర్ధ్వం ప్రసృతాస్తస్య శాఖా
గుణప్రవృద్ధా విషయప్రవాలాః .
అధశ్చ మూలాన్యనుసంతతాని
కర్మానుబంధీని మనుష్యలోకే ..

న రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే
నాంతో న చాదిర్న చ సంప్రతిష్ఠా .
అశ్వత్థమేనం సువిరూఢమూలం
అసంగశస్త్రేణ దృఢేన ఛిత్త్వా ..

తతః పదం తత్పరిమార్గితవ్యం
యస్మిన్గతా న నివర్తంతి భూయః .
తమేవ చాద్యం పురుషం ప్రపద్యే .
యతః ప్రవృత్తిః ప్రసృతా పురాణీ ..

నిర్మానమోహా జితసంగదోషా
అధ్యాత్మనిత్యా వినివృత్తకామాః .
ద్వంద్వైర్విముక్తాః సుఖదుఃఖసంజ్ఞై-
ర్గచ్ఛంత్యమూఢాః పదమవ్యయం తత్ ..

న తద్భాసయతే సూర్యో న శశాంకో న పావకః .
యద్గత్వా న నివర్తంతే తద్ధామ పరమం మమ ..

మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః .
మనఃషష్ఠానీంద్రియాణి ప్రకృతిస్థాని కర్షతి ..

శరీరం యదవాప్నోతి యచ్చాప్యుత్క్రామతీశ్వరః .
గృహీత్వైతాని సంయాతి వాయుర్గంధానివాశయాత్ ..

శ్రోత్రం చక్షుః స్పర్శనం చ రసనం ఘ్రాణమేవ చ .
అధిష్ఠాయ మనశ్చాయం విషయానుపసేవతే ..

ఉత్క్రామంతం స్థితం వాపి భుంజానం వా గుణాన్వితం .
విమూఢా నానుపశ్యంతి పశ్యంతి జ్ఞానచక్షుషః ..

యతంతో యోగినశ్చైనం పశ్యంత్యాత్మన్యవస్థితం .
యతంతోఽప్యకృతాత్మానో నైనం పశ్యంత్యచేతసః ..

యదాదిత్యగతం తేజో జగద్భాసయతేఽఖిలం .
యచ్చంద్రమసి యచ్చాగ్నౌ తత్తేజో విద్ధి మామకం ..

గామావిశ్య చ భూతాని ధారయామ్యహమోజసా .
పుష్ణామి చౌషధీః సర్వాః సోమో భూత్వా రసాత్మకః ..

అహం వైశ్వానరో భూత్వా ప్రాణినాం దేహమాశ్రితః .
ప్రాణాపానసమాయుక్తః పచామ్యన్నం చతుర్విధం ..

సర్వస్య చాహం హృది సన్నివిష్టో
మత్తః స్మృతిర్జ్ఞానమపోహనంచ .
వేదైశ్చ సర్వైరహమేవ వేద్యో
వేదాంతకృద్వేదవిదేవ చాహం ..

ద్వావిమౌ పురుషౌ లోకే క్షరశ్చాక్షర ఏవ చ .
క్షరః సర్వాణి భూతాని కూటస్థోఽక్షర ఉచ్యతే ..

ఉత్తమః పురుషస్త్వన్యః పరమాత్మేత్యుదాహృతః .
యో లోకత్రయమావిశ్య బిభర్త్యవ్యయ ఈశ్వరః ..

యస్మాత్క్షరమతీతోఽహమక్షరాదపి చోత్తమః .
అతోఽస్మి లోకే వేదే చ ప్రథితః పురుషోత్తమః ..

యో మామేవమసమ్మూఢో జానాతి పురుషోత్తమం .
స సర్వవిద్భజతి మాం సర్వభావేన భారత ..

ఇతి గుహ్యతమం శాస్త్రమిదముక్తం మయానఘ .
ఏతద్బుద్ధ్వా బుద్ధిమాన్స్యాత్కృతకృత్యశ్చ భారత ..

ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతోపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జున సంవాదే
పురుషోత్తమయోగో నామ పంచదశోఽధ్యాయః ..

Ramaswamy Sastry and Vighnesh Ghanapaathi