అథైకాదశోఽధ్యాయః .
విశ్వరూపదర్శనయోగః.

అర్జున ఉవాచ -

మదనుగ్రహాయ పరమం గుహ్యమధ్యాత్మసంజ్ఞితం .
యత్త్వయోక్తం వచస్తేన మోహోఽయం విగతో మమ ..

భవాప్యయౌ హి భూతానాం శ్రుతౌ విస్తరశో మయా .
త్వత్తః కమలపత్రాక్ష మాహాత్మ్యమపి చావ్యయం ..

ఏవమేతద్యథాత్థ త్వమాత్మానం పరమేశ్వర .
ద్రష్టుమిచ్ఛామి తే రూపమైశ్వరం పురుషోత్తమ ..

మన్యసే యది తచ్ఛక్యం మయా ద్రష్టుమితి ప్రభో .
యోగేశ్వర తతో మే త్వం దర్శయాత్మానమవ్యయం ..

శ్రీభగవానువాచ -

పశ్య మే పార్థ రూపాణి శతశోఽథ సహస్రశః .
నానావిధాని దివ్యాని నానావర్ణాకృతీని చ ..

పశ్యాదిత్యాన్వసూన్రుద్రానశ్వినౌ మరుతస్తథా .
బహూన్యదృష్టపూర్వాణి పశ్యాశ్చర్యాణి భారత ..

ఇహైకస్థం జగత్కృత్స్నం పశ్యాద్య సచరాచరం .
మమ దేహే గుడాకేశ యచ్చాన్యద్ ద్రష్టుమిచ్ఛసి ..

న తు మాం శక్యసే ద్రష్టుమనేనైవ స్వచక్షుషా .
దివ్యం దదామి తే చక్షుః పశ్య మే యోగమైశ్వరం ..

సంజయ ఉవాచ -

ఏవముక్త్వా తతో రాజన్మహాయోగేశ్వరో హరిః .
దర్శయామాస పార్థాయ పరమం రూపమైశ్వరం ..

అనేకవక్త్రనయనమనేకాద్భుతదర్శనం .
అనేకదివ్యాభరణం దివ్యానేకోద్యతాయుధం ..

దివ్యమాల్యాంబరధరం దివ్యగంధానులేపనం .
సర్వాశ్చర్యమయం దేవమనంతం విశ్వతోముఖం ..

దివి సూర్యసహస్రస్య భవేద్యుగపదుత్థితా .
యది భాః సదృశీ సా స్యాద్భాసస్తస్య మహాత్మనః ..

తత్రైకస్థం జగత్కృత్స్నం ప్రవిభక్తమనేకధా .
అపశ్యద్దేవదేవస్య శరీరే పాండవస్తదా ..

తతః స విస్మయావిష్టో హృష్టరోమా ధనంజయః .
ప్రణమ్య శిరసా దేవం కృతాంజలిరభాషత ..

అర్జున ఉవాచ -

పశ్యామి దేవాంస్తవ దేవ దేహే
సర్వాంస్తథా భూతవిశేషసంఘాన్ .
బ్రహ్మాణమీశం కమలాసనస్థ-
మృషీంశ్చ సర్వానురగాంశ్చ దివ్యాన్ ..

అనేకబాహూదరవక్త్రనేత్రం
పశ్యామి త్వాం సర్వతోఽనంతరూపం .
నాంతం న మధ్యం న పునస్తవాదిం
పశ్యామి విశ్వేశ్వర విశ్వరూప ..

కిరీటినం గదినం చక్రిణం చ
తేజోరాశిం సర్వతో దీప్తిమంతం .
పశ్యామి త్వాం దుర్నిరీక్ష్యం సమంతాద్
దీప్తానలార్కద్యుతిమప్రమేయం ..

త్వమక్షరం పరమం వేదితవ్యం
త్వమస్య విశ్వస్య పరం నిధానం .
త్వమవ్యయః శాశ్వతధర్మగోప్తా
సనాతనస్త్వం పురుషో మతో మే ..

అనాదిమధ్యాంతమనంతవీర్య-
మనంతబాహుం శశిసూర్యనేత్రం .
పశ్యామి త్వాం దీప్తహుతాశవక్త్రం
స్వతేజసా విశ్వమిదం తపంతం ..

ద్యావాపృథివ్యోరిదమంతరం హి
వ్యాప్తం త్వయైకేన దిశశ్చ సర్వాః .
దృష్ట్వాద్భుతం రూపముగ్రం తవేదం
లోకత్రయం ప్రవ్యథితం మహాత్మన్ ..

అమీ హి త్వాం సురసంఘా విశంతి
కేచిద్భీతాః ప్రాంజలయో గృణంతి .
స్వస్తీత్యుక్త్వా మహర్షిసిద్ధసంఘాః
స్తువంతి త్వాం స్తుతిభిః పుష్కలాభిః ..

రుద్రాదిత్యా వసవో యే చ సాధ్యా
విశ్వేఽశ్వినౌ మరుతశ్చోష్మపాశ్చ .
గంధర్వయక్షాసురసిద్ధసంఘా
వీక్షంతే త్వాం విస్మితాశ్చైవ సర్వే ..

రూపం మహత్తే బహువక్త్రనేత్రం
మహాబాహో బహుబాహూరుపాదం .
బహూదరం బహుదంష్ట్రాకరాలం
దృష్ట్వా లోకాః ప్రవ్యథితాస్తథాహం ..

నభఃస్పృశం దీప్తమనేకవర్ణం
వ్యాత్తాననం దీప్తవిశాలనేత్రం .
దృష్ట్వా హి త్వాం ప్రవ్యథితాంతరాత్మా
ధృతిం న విందామి శమం చ విష్ణో ..

దంష్ట్రాకరాలాని చ తే ముఖాని
దృష్ట్వైవ కాలానలసన్నిభాని .
దిశో న జానే న లభే చ శర్మ
ప్రసీద దేవేశ జగన్నివాస ..

అమీ చ త్వాం ధృతరాష్ట్రస్య పుత్రాః
సర్వే సహైవావనిపాలసంఘైః .
భీష్మో ద్రోణః సూతపుత్రస్తథాసౌ
సహాస్మదీయైరపి యోధముఖ్యైః ..

వక్త్రాణి తే త్వరమాణా విశంతి
దంష్ట్రాకరాలాని భయానకాని .
కేచిద్విలగ్నా దశనాంతరేషు
సందృశ్యంతే చూర్ణితైరుత్తమాంగైః ..

యథా నదీనాం బహవోఽమ్బువేగాః
సముద్రమేవాభిముఖా ద్రవంతి .
తథా తవామీ నరలోకవీరా
విశంతి వక్త్రాణ్యభివిజ్వలంతి ..

యథా ప్రదీప్తం జ్వలనం పతంగా
విశంతి నాశాయ సమృద్ధవేగాః .
తథైవ నాశాయ విశంతి లోకా-
స్తవాపి వక్త్రాణి సమృద్ధవేగాః ..

లేలిహ్యసే గ్రసమానః సమంతాల్-
లోకాన్సమగ్రాన్వదనైర్జ్వలద్భిః .
తేజోభిరాపూర్య జగత్సమగ్రం
భాసస్తవోగ్రాః ప్రతపంతి విష్ణో ..

ఆఖ్యాహి మే కో భవానుగ్రరూపో
నమోఽస్తు తే దేవవర ప్రసీద .
విజ్ఞాతుమిచ్ఛామి భవంతమాద్యం
న హి ప్రజానామి తవ ప్రవృత్తిం ..

శ్రీభగవానువాచ -

కాలోఽస్మి లోకక్షయకృత్ప్రవృద్ధో
లోకాన్సమాహర్తుమిహ ప్రవృత్తః .
ఋతేఽపి త్వాం న భవిష్యంతి సర్వే
యేఽవస్థితాః ప్రత్యనీకేషు యోధాః ..

తస్మాత్త్వముత్తిష్ఠ యశో లభస్వ
జిత్వా శత్రూన్ భుంక్ష్వ రాజ్యం సమృద్ధం .
మయైవైతే నిహతాః పూర్వమేవ
నిమిత్తమాత్రం భవ సవ్యసాచిన్ ..

ద్రోణం చ భీష్మం చ జయద్రథం చ
కర్ణం తథాన్యానపి యోధవీరాన్ .
మయా హతాంస్త్వం జహి మా వ్యథిష్ఠా
యుధ్యస్వ జేతాసి రణే సపత్నాన్ ..

సంజయ ఉవాచ -

ఏతచ్ఛ్రుత్వా వచనం కేశవస్య
కృతాంజలిర్వేపమానః కిరీటీ .
నమస్కృత్వా భూయ ఏవాహ కృష్ణం
సగద్గదం భీతభీతః ప్రణమ్య ..

అర్జున ఉవాచ -

స్థానే హృషీకేశ తవ ప్రకీర్త్యా
జగత్ప్రహృష్యత్యనురజ్యతే చ .
రక్షాంసి భీతాని దిశో ద్రవంతి
సర్వే నమస్యంతి చ సిద్ధసంఘాః ..

కస్మాచ్చ తే న నమేరన్మహాత్మన్
గరీయసే బ్రహ్మణోఽప్యాదికర్త్రే .
అనంత దేవేశ జగన్నివాస
త్వమక్షరం సదసత్తత్పరం యత్ ..

త్వమాదిదేవః పురుషః పురాణ-
స్త్వమస్య విశ్వస్య పరం నిధానం .
వేత్తాసి వేద్యం చ పరం చ ధామ
త్వయా తతం విశ్వమనంతరూప ..

వాయుర్యమోఽగ్నిర్వరుణః శశాంకః
ప్రజాపతిస్త్వం ప్రపితామహశ్చ .
నమో నమస్తేఽస్తు సహస్రకృత్వః
పునశ్చ భూయోఽపి నమో నమస్తే ..

నమః పురస్తాదథ పృష్ఠతస్తే
నమోఽస్తు తే సర్వత ఏవ సర్వ .
అనంతవీర్యామితవిక్రమస్త్వం
సర్వం సమాప్నోషి తతోఽసి సర్వః ..

సఖేతి మత్వా ప్రసభం యదుక్తం
హే కృష్ణ హే యాదవ హే సఖేతి .
అజానతా మహిమానం తవేదం
మయా ప్రమాదాత్ప్రణయేన వాపి ..

యచ్చావహాసార్థమసత్కృతోఽసి
విహారశయ్యాసనభోజనేషు .
ఏకోఽథవాప్యచ్యుత తత్సమక్షం
తత్క్షామయే త్వామహమప్రమేయం ..

పితాసి లోకస్య చరాచరస్య
త్వమస్య పూజ్యశ్చ గురుర్గరీయాన్ .
న త్వత్సమోఽస్త్యభ్యధికః కుతోఽన్యో
లోకత్రయేఽప్యప్రతిమప్రభావ ..

తస్మాత్ప్రణమ్య ప్రణిధాయ కాయం
ప్రసాదయే త్వామహమీశమీడ్యం .
పితేవ పుత్రస్య సఖేవ సఖ్యుః
ప్రియః ప్రియాయార్హసి దేవ సోఢుం ..

అదృష్టపూర్వం హృషితోఽస్మి దృష్ట్వా
భయేన చ ప్రవ్యథితం మనో మే .
తదేవ మే దర్శయ దేవ రూపం
ప్రసీద దేవేశ జగన్నివాస ..

కిరీటినం గదినం చక్రహస్తం
ఇచ్ఛామి త్వాం ద్రష్టుమహం తథైవ .
తేనైవ రూపేణ చతుర్భుజేన
సహస్రబాహో భవ విశ్వమూర్తే ..

శ్రీభగవానువాచ -

మయా ప్రసన్నేన తవార్జునేదం
రూపం పరం దర్శితమాత్మయోగాత్ .
తేజోమయం విశ్వమనంతమాద్యం
యన్మే త్వదన్యేన న దృష్టపూర్వం ..

న వేదయజ్ఞాధ్యయనైర్న దానై-
ర్న చ క్రియాభిర్న తపోభిరుగ్రైః .
ఏవంరూపః శక్య అహం నృలోకే
ద్రష్టుం త్వదన్యేన కురుప్రవీర ..

మా తే వ్యథా మా చ విమూఢభావో
దృష్ట్వా రూపం ఘోరమీదృఙ్మమేదం .
వ్యపేతభీః ప్రీతమనాః పునస్త్వం
తదేవ మే రూపమిదం ప్రపశ్య ..

సంజయ ఉవాచ -

ఇత్యర్జునం వాసుదేవస్తథోక్త్వా
స్వకం రూపం దర్శయామాస భూయః .
ఆశ్వాసయామాస చ భీతమేనం
భూత్వా పునః సౌమ్యవపుర్మహాత్మా ..

అర్జున ఉవాచ -

దృష్ట్వేదం మానుషం రూపం తవ సౌమ్యం జనార్దన .
ఇదానీమస్మి సంవృత్తః సచేతాః ప్రకృతిం గతః ..

శ్రీభగవానువాచ -

సుదుర్దర్శమిదం రూపం దృష్టవానసి యన్మమ .
దేవా అప్యస్య రూపస్య నిత్యం దర్శనకాంక్షిణః ..

నాహం వేదైర్న తపసా న దానేన న చేజ్యయా .
శక్య ఏవంవిధో ద్రష్టుం దృష్టవానసి మాం యథా ..

భక్త్యా త్వనన్యయా శక్య అహమేవంవిధోఽర్జున .
జ్ఞాతుం ద్రష్టుం చ తత్త్వేన ప్రవేష్టుం చ పరంతప ..

మత్కర్మకృన్మత్పరమో మద్భక్తః సంగవర్జితః .
నిర్వైరః సర్వభూతేషు యః స మామేతి పాండవ ..

ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతోపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే
విశ్వరూపదర్శనయోగో నామైకాదశోఽధ్యాయః ..

Ramaswamy Sastry and Vighnesh Ghanapaathi